De gemeente werkt mee aan het toekomstbestendig maken van de Oostelijke Vechtplassen door het herstellen van de legakkers in de Kievitsbuurten in Breukelen. Het strakke patroon van legakkers en petgaten, ontstaan tussen 1830 en 1934 als gevolg van de turfwinning, is uniek in Europa. De Kievitsbuurten vormen dan ook een waardevol cultuurhistorisch landschap.
De Zuidelijke Kievitsbuurt is zelfs onderdeel van het Europese Natura2000-netwerk. De gemeente neemt ook maatregelen om ervoor te zorgen dat de natuur gedijt en het een plek blijft waar recreanten graag komen.
Legakkers herstellen en natuurvriendelijke oevers stimuleren
De gemeente gaat legakkers herstellen en wil stimuleren dat zoveel mogelijk legakkers natuurvriendelijke oevers krijgen. We werken aan 6 pilots. Hiermee willen we onderzoeken welk type natuurvriendelijke oever het beste werkt. Een klein deel van de legakkers is in bezit van het Plassenschap Loosdrecht. De rest is eigendom van particulieren.
Alle legakkers die gebruikt worden voor de pilots zijn eigendom van het Plassenschap Loosdrecht. Voor de uitvoering van de pilots is in januari 2021 een aannemer geselecteerd. Meer informatie hierover, en over de planning, vind je onder het tabblad ‘Werkzaamheden pilots’.
Een heel klein deel van de bagger die de provincie Noord-Holland gaat verwijderen uit de Loosdrechtse Plassen om de waterkwaliteit te verbeteren (project 1.7 uit het gebiedsakkoord) gebruikt de gemeente om legakkers te herstellen, en te beschermen door middel van een rietoever.
Sommige legakkers zijn deels verzonken of de randen zijn afgekalfd. Door op strategische plekken verzonken legakkers te herstellen, zorgen we ervoor dat de golfslag bij de achterliggende legakkers vermindert, waardoor zij beter behouden blijven.
Om de flora en fauna in de Kievitsbuurten te stimuleren, ziet de gemeente het liefst dat bij zoveel mogelijk legakkers, die nu een harde, rechtopstaande beschoeiing hebben, de beschoeiing wordt vervangen door stabiele natuurlijke oevers.
Natuurvriendelijke oevers vormen een beschutte leefomgeving voor bijvoorbeeld insecten, kikkers, padden, kleine zoogdieren en vissen. Ook vogels als de rietzanger en karekiet voelen zich er thuis. Om te onderzoeken welke type beschoeiing het beste werkt, voert de gemeente 6 pilots uit op legakkers die in eigendom zijn van het Plassenschap. Dit zijn onbebouwde legakkers. De pilots starten naar verwachting in het voorjaar van 2022. Gedurende tenminste 2 groeiseizoenen worden de pilots gemonitord.
6 pilots
- De legakker van pilot 1 is die met kadasternummer BKL03F1194 in de noordelijke Kievitsbuurt. Deze legakker ligt vrijwel geheel onder water. We willen hem gaan ontwikkelen tot rietland.
- Voor pilot 2 gebruiken we 2 legakkers (kadasternummers BKL03F1354b en BKL03F1354c) die in de natuurzone in de zuidelijke Kievitsbuurt liggen. De natuurzone is onderdeel van het Ontwikkelperspectief Kievitsbuurten. De akkers liggen in elkaars verlengde. We willen deze gaan ombouwen tot met elkaar verbonden rieteilanden met riet en rietoevers aan de zuidzijde van de akkers.
- Ook pilot 3 vindt plaats in de natuurzone van de zuidelijke Kievitsbuurt. De beschoeiing van deze legakker (kadasternummer BKL03F1356b) is in redelijke staat. Het is de bedoeling om deze akker te ontwikkelen tot een akker met riet en rietoevers middels beheer en onderhoud van de akker. We gaan proberen om de omstandigheden op de akker zo te maken dat er langs de oevers (land)riet gaat groeien dat na verloop van tijd het water in groeit. De kraggen die zo ontstaan zijn het eerste begin van verdere rietontwikkeling.
- In pilot 4 testen we of een natuurvriendelijke oever standhoudt bij een legakker die langs de erkende vaarroutes ligt in de noordelijke Kievitsbuurt. De legakkers met kadasternummers BKL03F1692 en BKL03F1188c gaan we voorzien van een eenzijdige (zuidelijke) rietoever.
- De legakker van pilot 5 krijgt ligt in de noordelijke Kievitsbuurt en heeft kadasternummer BKL03F1329. Ook deze legakker krijgt een eenzijdige (zuidelijke) rietoever. Het verschil met pilot 4 is dat deze legakker een heel andere beschoeiing zal krijgen dan de andere beschoeiingen bij de andere pilots. We willen op deze locatie diverse technieken toepassen.
- Pilot 6 ligt in de noordelijke Kievitsbuurt (kadasternummer BKL03F 1328). Het is een sterk vervallen legakker van 3,5 meter breed die we willen herstellen en beschermen door een natuurvriendelijke oever aan te leggen aan de zuidzijde. Deze pilot was eerst onderdeel van pilot 1, maar verplaatst naar een andere legakker.
De legakkers waarop de pilots worden uitgevoerd zijn ingetekend in een overzicht. Bekijk het overzicht van de pilots in de Kievitsbuurten (.pdf).
Technieken en voorwaarden
Wil je meer weten over de technieken en voorwaarden per pilot? Bekijk een samenvatting van de technieken in dit pdf: Technieken bij de pilots. Heb je vragen of opmerkingen? We horen graag van je. Onze contactgegevens vind je onder Contact.
Benecke Aannemingsmij gaat samen met Tijhuis Ingenieurs en de gemeente de pilots inrichten voor het herstel en behoud van het legakkerlandschap in de Kievitsbuurten. De voorbereidingen hiervoor zijn inmiddels gestart. Op 24 november 2021 zijn de eerste pontons geplaatst die de uitvoering straks mogelijk maken.
Vergunningen
De benodigde vergunningen voor de pilots 1 tot en met 6 zijn door de gemeente en Waternet inmiddels verleend.
Materieel via het water aangevoerd
Zwaar transport is niet mogelijk over het Zandpad en de Scheendijk. Daarom wordt het materieel (pontons etc.) via het water aangevoerd. Voor de vaarbewegingen in de Kievitsbuurt krijgt de aannemer voorgeschreven vaarroutes. Hij zal alleen de huidige vaarroutes en de bekende doorsteken van de 4de en 5de plas naar de Kievitsbuurten gebruiken.
Planning
- Fase 1: januari – november 2021: voorbereidende werkzaamheden, inmeten van de legakkers waar de pilots worden uitgevoerd, communicatie opstarten met de omgeving, uitwerken van de schetsontwerpen, vergunningen regelen voor uitvoeren van de werkzaamheden.
- Fase 2: november 2021 – uiterlijk maart 2022: uitvoerende werkzaamheden.
- De monitoringsfase start vanaf april 2022 en loopt tot minimaal oktober 2023 (2 groeiseizoenen).
Vragen of zorgen?
Heb je vragen of zorgen over het werk? Wil je ons tips meegeven? Neem dan contact op met projectleider Joke Nijburg via joke.nijburg@stichtsevecht.nl.
Het is de bedoeling dat er na afloop van de pilots subsidieregelingen komen voor de 2 meest succesvolle technieken. Particulieren kunnen zo voordelig hun beschoeiing vervangen. De subsidie zal maximaal 50% van de kosten bedragen. Op dit moment zijn we bezig met extra monitoring voordat we stimuleringsregeling publiceren. Deze monitoring vindt plaats in april en mei 2024.
We informeren omwonenden van de Kievitsbuurten en de eigenaren van de legakkers in dit gebied regelmatig per e-mail over de werkzaamheden en de stand van zaken in de pilots. Wil jij ook op de hoogte worden gehouden? Meld je dan aan voor de online projectnieuwsbrief over alle gemeentelijke projecten binnen de Oostelijke Vechtplassen via www.stichtsevecht.nl/nieuwsbrief.